1961 ve1982 Anayasalarında sağlık hizmetleri ile ilgili hükümler vardır. 1961 Anayasası’nın 48. maddesine göre herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Bu hakkı sağlamak için sosyal sigortalar ve sosyal yardım teşkilatı kurmak ve kurdurmak devletin görevidir.
1982 Anayasası’nın 41. maddesine göre; Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilatı kurar. Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır. 1982 Anayasası’nın 56. maddesine göre de herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede
yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşların ödevidir.
Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak, insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak iş birliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler.
Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak onları denetleyerek yerine getirir.
Sağlık hizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine getirilmesi için kanunla genel sağlık sigortası kurulabilir.
**DSÖ tanımına göre sağlık, yalnız hastalık ve sakatlığın olmayışı değil bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik hâlidir.
Hastalık, doku ve hücrelerde yapısal, fonksiyonel olmayan değişikliklerin yarattığı bir tablodur.
Sağlık Hizmetlerinin Sınıflandırılması
Sağlık hizmetleri; koruyucu sağlık hizmetleri, iyileĢtirici/tedavi edici sağlık hizmetleri ve rehabilitasyon hizmetleri olarak sınıflandırılmaktadır.
1. Koruyucu Sağlık Hizmetleri
Hastalık yapan etkenleri ortadan kaldırmaya ve vücudumuzu bu etkenlere karşı bağışıklık kazandırmaya yönelik hizmetler, koruyucu sağlık hizmetleri olarak tanımlanır.
Koruyucu sağlık hizmetlerinin özellikleri
- Tedavi edici sağlık hizmetlerine göre daha ucuzdur,
- Daha etkindir ve önceliklidir,
- Büyük yatırımlara, araç ve gerece gerek yoktur,
- Tedavi edici sağlık hizmetlerinin yükünü azaltır,
- Birey ve topluma sağlıklı olma bilincini kazandırır,
- Sunumu ve uygulanması daha kolaydır.
Bu hizmetler, kişiye ve çevreye yönelik olmak üzere ikiye ayrılır:
♡Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri
doğrudan bireylere yöneliktir. Bağışıklama, ilaçla koruma, iyi beslenme, aile planlaması, sağlık eğitimi, ilk yardım, erken tanı kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleridir.
♡Çevreye yönelik sağlık hizmetleri
çevremizdeki zararlı fiziksel ve kimyasal etkenleri yok ederek düzelterek ya da insanları etkilemeleri önlenerek, kişilerin sağlığını koruyabilmektir.
Atıkların zararsız hâle getirilmesi, vektörlerin kontrolü, yeterli ve temiz içme suyu sağlanması, çevre kirliliğinin önlenmesi, gıda kontrolü gibi hizmetler ise çevreye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri kapsamındadır.
2. Tedavi Edici Sağlık Hizmetleri
Tedavi edici sağlık hizmetleri, üç basamakta ele alınır. Bunlar; birinci basamak, ikinci basamak, üçüncü basamak olarak adlandırılır. Tedavi edici sağlık hizmetlerinin basamaklar hâlinde ele alınmasının temel nedeni, bu basamaklar arasında bir hasta sevk zincirinin gerekliliğinin vurgulanmak istenmesidir.
♡Birinci basamak sağlık hizmetleri
Hastaların tedavilerinin evde ve ayakta yapıldığı sağlık kuruluşlarıdır. Bu kuruluşlar genelde yataksızdır. Sağlık ocakları, TBC Dispanserleri, AÇSAPM (Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezleri) birinci basamak tedavi edici sağlık kuruluşlarına örnektir.
♡İkinci basamak sağlık hizmetleri
Hastaların yatırılarak teşhis ve tedavi hizmetlerinin verildiği genel hastanelerdir. Bunlar, 50–100 yataklı ve 3–4 uzman hekimin çalıştığı hastaneler olabileceği gibi tam teşekküllü hastaneler de olabilir.
♡Üçüncü basamak sağlık hizmetleri
Özel dal hastaneleridir. Kanser hastaneleri, sanatoryumlar, ruh sağlığı hastaneleri ve üniversite hastaneleri gibi.
3. Rehabilitasyon Hizmetleri
Rehabilitasyon, insan organizmasının fizyolojik ve anatomik bozukluklarının medikal, cerrahi ve fiziksel yöntemlerle ve yardımcı cihazlarla tamamen veya kısmen giderilmesi ve hastanın fiziksel, ekonomik, ruhsal ve sosyal yönden mümkün olan tam bağımsızlığının sağlanmasıdır.
İki türlü rehabilitasyon vardır:
♡ Tıbbi rehabilitasyon: Hastalık veya kaza sonrasında güçsüzleşen organın,fizik tedavi vb. tıbbi yöntemlerle yeniden güçlendirilmesi ya da tamamen kaybedilen organ yerine ortez-protez takılmak suretiyle, kişiye o organın işlevini kısmen kazandırma türünden hizmetler tıbbi rehabilitasyon hizmetleridir.Bedensel sakatlıkların mümkün olduğu kadar düzeltilmesidir.
♡ Sosyal (mesleki) rehabilitasyon: Sakatlıkları nedeniyle eski işlerini yapamayanlara ya da belirli bir işte çalışamayanlara iş öğretme, iş bulma, işe uyum sağlamalarına yönelik her türlü hizmeti kapsar.
**http://www.who.int/en/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder